به نقل از «آنا»

نگاهی به تئاتر شاماران/ردپای افسانه جاماسب در زندگی سیاه باز

تاریخ انتشار: ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۹۱۴۷۰

گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ ونوس بهنود: نمایش شاماران به کارگردانی ساسان شکوریان ترکیب هنرمندانه‌ای از هنر پیشینه‌دار سیاه‌بازی و افسانه‌ای کهن از داستان‌های هزار و یک شب را بازگو می‌کند. 

تماشاخانه سنگلج، یکی از قدیمی‌ترین سالن‌های نمایش تهران است که‌ این روز‌ها ضرورت تعمیر، نگه‌داری و توسعه آن سوژه اخبار شده، این بار نیز با نمایش شاماران، هنرمندان و هنردوستان را میزبانی کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شاه ماران یا شاماران اسطوره‌ای از موجودی نیمه‌زن و نیمه‌مار است که در بین مردم کردنشین سمبل برکت، دانش و شفا است. اما چه شد که هنرمندان سرشناس متعددی به دیدن نمایش این داستان اسطوره‌ای نشستند.‌

می‌توان اسرار هویدا کرد و نجات یافت

تئاتر هنر نخبگان است، اما دروازه یادگیری آن برای عموم گشوده است. شاماران در تلفیق زیبایی از سیاه‌بازی هنر کهن و اصیل ایرانی با افسانه‌ای جامانده از هزاره‌ها به دنبال انتقال همان پیام‌هایی است که هر روز در زندگی به آن نیازمندیم.

بازی روان بازیگران و تسلط بر نقش، چهره‌پردازی متناسب با نقش و همچنین سیالیت زمانی از گذشته به دوره معاصر و برعکس اجرایی روان را در اختیار بیننده قرار می‌دهد. هر چند کارگردان می‌تواند کمی از ابهام ماجرا‌ها کاسته و کلید‌های بیشتری در اختیار تماشاگر قرار دهد، اما سطح اجرای مقبول غیر قابل انکار است.

سیاه‌باز در نقش جاماسب ظاهر می‌شود. جوانی که در افسانه‌ها برای پیدا کردن عسل در غاری حبس می‌شود و دوستانش تنهایش می‌گذارند. در‌این نمایش گنجی که می‌تواند زندگی سیاه‌باز را دگرگون و او را از فقر و فلاکت برهاند جایگزین عسل شده است. سیاه‌باز در قبرستان‌ها به دنبال گنج است و کیست که نداند بر روی هر گنجی ماری خفته است.

در افسانه جاماسب او به باغ مار‌ها که در کنار شاه مار خود زندگی می‌کنند می‌رسد و به شرط آن که جایی از‌این مکان نامی نبرد، زندگی خود را با شاه مار آغاز می‌کند. شاه مار با چهره‌ای موحش تنها یک تمنا از او دارد و آن هم وفای به عهد است. اما جاماسب برای نجات خود بار‌ها و بار‌ها عهدشکنی می‌کند.

آنجا که دروغ است وقاحت موج می‌زند

شاماران یکی از سمبل‌های مورد احترام مناطق کردنشین است که به عنوان نشانه برکت و دانش تصاویر آن در جای جای خانه‌ها کشیده و از تصویر آن مجسمه و گلدوزی‌هایی در بین لوازم زندگی دیده می‌شود. آن چهره کریه زنی که نیمی از تنش یک مار است، بر خلاف آدم‌های روی زمین به وفاداری و صداقت ارج می‌نهد.

اما هرجا دروغ باشد، وقاحت موج می‌زند و سیاه‌باز به همراه گروهی از بازیگران به مصداق توده مردم با لودگی و مسخره‌گی به عهده خود پشت پا می‌زند.

اما داستان در همین جا خاتمه نیافته است. به جای سکه و زر گنج واقعی همان شاماران است که پادشاه برای بهبود خود از بیماری در به در به دنبال اوست. جادوگری که در بارگاه پادشاه است می‌گوید برای شفایش باید جغدی که در وجود خود دارد را بیرون بکشد. تمثالی از شومی و کراهت و خباثت.

سیاه‌باز که اسرار دیدن شاماران را بر ملا کرده توسط وزیر پادشاه اسیر می‌شود و با کمک او شاماران به نزد پادشاه آورده می‌شود. سیاه‌باز می‌گوید برای معیشت روی خود را سیاه کرده، اما در‌این داستان به دلیل خیانت به گنجینه دانش و معرفت، روسیاه است. پرداختن به افسانه‌های بومی و طرح آموزه‌های آن، در وضعیتی که به اعتقاد نادر ابراهیمی نویسنده سرشناس، به یک رستاخیز اخلاقی نیازمندیم، همان چشمه آب روانی است که هر انسانی در عطش آن است.

نویسنده و کارگردان در نهایت شاماران را، چون افسانه‌اش به دست پادشاه می‌دهد و او تکه تکه می‌شود. اما پایان خوش آنجاست که به خاطر حماقت و حرص و ولع، هر که بدی کرده به سزای اعمالش می‌رسد. بر خلاف جاماسب که به دانش دنیا آگاه شده و حکیم بزرگی می‌شود، سیاه‌باز در قعر کرده‌های خود روسیاه باقی می‌ماند. اما همیشه فرصتی برای بازگشت به سوی خیر هست. قلب پرمهر و سلامت سیاه‌باز به کمکش می‌آید تا بتواند تیره‌روزی و تیره‌رویی خود را به کنار بزند.

نمایش سیاه‌بازی شاماران در بیست و یکمین جشنواره بین الملی نمایش‌های آیینی و سنتی ایران شرکت کرده تا آیین‌های اصیل ایرانی را باردیگر نقل کند. اثری که هنرمندان و اهالی قلم بسیاری را به تماشای خود مهمان کرد.

این اثر نمایشی تا ۷ اردیبهشت در تماشاخانه سنگلج اجرا خواهد شد.

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: نمایش تئاتر تماشاخانه سنگلج اجرا سیاه باز شاه مار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۹۱۴۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اجرای عمومی تئاتر‌های جشنواره رضوی گامی موثر است/ ماجرای عشقی عجیب

کارگردان نمایش «پر» از آثار هفدهمین جشنواره ملی تئاتر رضوی، رویکرد جشنواره در حذف بخش رقابتی و توجه به اجرای عمومی آثار را اقدامی موثر دانست.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، نمایش «پر» نوشته مجید کاظم‌زاده‌مژدهی با کارگردانی محمد رسائلی در قالب هفدهمین جشنواره ملی تئاتر رضوی از ۱ تا ۱۰ اردیبهشت سال جاری در تالار مرکزی شهر رشت روی صحنه رفت.

محمد رسائلی درباره موضوع نمایش «پر» و دغدغه خود برای تولید و اجرای این اثر، گفت: این نمایشنامه با مضمون بسیار خاص و مرتبط با فرهنگ رضوی نوشته شده و رویکرد آن مرا به چالش واداشت و لذا دوست داشتم آن را تولید کنم. این نمایش زندگی یک فرد به اصطلاح چاله‌میدانی قبل انقلاب را روایت می‌کند که عاشق زنی می‌شود که کفش‌دار حرم امام رضا (ع) است و داستان جالبی برایش رقم می‌خورد.

وی اظهار امیدواری کرد داستان این اثر در اجرا نیز مخاطب را تحت تاثیر قرار داده باشد.

رسائلی با بیان اینکه تولید اثر برای جشنواره‌های موضوعی یا غیر آن به لحاظ اجرا دارای چارچوب مشخصی است، تصریح کرد: برای القای روح و جان معنوی تئاتر‌های با موضوع رضوی به مخاطب، نگاه ما متفاوت می‌شود، زیرا تاثیر روانی که من به عنوان هنرمند در وجودم از امام رضا (ع) می‌گیرم با کار‌های دیگر متفاوت است. هنرمند عرصه تئاتر باید در درجه اول ارتباط معنوی و ارادت خاصی را که خودش با امام رضا (ع) می‌گیرد به خوبی در لایه‌های مختلف اجرا برای مخاطب نیز به نمایش بگذارد تا ارتباط دوسویه بین مخاطب و تئاتر رضوی شکل بگیرد و مضمون مورد نظر به مخاطب القا شود.

کارگردان نمایش «پر» درباره حضور در جشنواره رضوی یادآور شد: این جشنواره برای من جایگاه مستحکمی دارد که به آن ارادت دارم و حالم را تا حد بسیار زیادی خوب می‌کند، لذا شرکت در آن برایم جایگاه بالایی داشت.

وی درباره حذف بخش رقابتی جشنواره تئاتر رضوی و گرایش به اجرای عمومی نمایش‌ها در شهر‌های خود، تاکید کرد: این اقدام گامی موثر و حرکتی قابل پذیرش است و این مهم مولفه موثری در موفقیت اهداف جشنواره برای نشر فرهنگ رضوی است.

رسائلی در پایان با بیان اینکه وجود بخش رقابتی از جهتی سبب تبادل نظر و انتقال تجربه بین گروه‌های نمایشی می‌شود، گفت: با این وجود تحقق حمایت اجرا‌های عمومی برای هر نمایش در شهر خود با توجه به شرایط اقتصادی موجود بسیار بهتر است و از این منظر این اقدام پسندیده و قابل ستایشی است که از سوی دبیرخانه جشنواره مطرح شده است.